Η Μεγάλη Παρασκευή είναι ημέρα αφιερωμένη στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και στην Ακολουθία του Επιταφίου. Ο λαός ζει με κατάνυξη το θείο δράμα, ενώ σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αναβιώνουν έθιμα με πιο συνηθισμένο το κάψιμο του Ιούδα. Στην Πύλο, πίνουν ξίδι και καπνιά για να δείξουν την αγάπη τους στο Χριστό, που τον πότισαν ξύδι. Στο Μελιγαλά Μεσσηνίας, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, ανάβουν “φουνταρίες”.
Κάθε νοικοκυρά, όταν σημαίνει η καμπάνα για τον Επιτάφιο, ρίχνει μπροστά στην πόρτα του σπιτιού της δύο – τρία μάτσα κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Μέχρι να βγει ο Επιτάφιος, οι κληματόβεργες έχουν πλέον γίνει θράκα. Την ώρα που o παπάς περνά έξω από το δρόμο του σπιτιού της, η νοικοκυρά ρίχνει πάνω στη θράκα μια χούφτα μοσχολίβανο και ο παπάς κάνει εκεί παραστάσιμο.
Στη Σπάρτη, όταν γυρίσουν τον Επιτάφιο, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο παπάς σε ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες. Τα λουλούδια αυτά, οι γυναίκες τα κρατούν ως φυλαχτό και όταν αρρωστήσει ένα παιδάκι βάζουν στα κάρβουνα λίγο νερό και μερικά σταυρολούλουδα και το λιβανίζουν.
Στις Μέτρες της Θράκης, η πομπή του Επιταφίου, σταματά έξω από ένα παρεκκλήσι, όπου εκεί βρίσκεται έτοιμη η φωτιά για να καεί ο Ιούδας. Τη στιγμή που ο Ιερέας διαβάζει το σχετικό Ευαγγέλιο, ανάβουν τη φωτιά και καίνε τον Ιούδα. Παίρνουν μια χούφτα από εκείνη τη στάχτη και τη ρίχνουν στα μνήματα.
Στην Κίο, τη Μεγάλη Παρασκευή που γυρίζουν τον Επιτάφιο, σταματούν στις διασταυρώσεις και μνημονεύουν. Επίσης οι πόρτες των σπιτιών τους μένουν ανοιχτές, για να μπει μέσα η Θεία Χάρη. Οι άνθρωποι πηγαίνουν νωρίτερα και τοποθετούν χώμα στα σημεία που θα σταματήσει ο επιτάφιος. Μόλις τελειώσει η λειτουργία, πηγαίνουν και παίρνουν από εκείνο το χώμα και το σκορπούν στο σπίτι για να χαθούν οι κοριοί.
Στην Κρήτη, τη Μεγάλη Παρασκευή, τρώνε νερόβραστα φαγητά με ξύδι, σαλιγκάρια βραστά, των οποίων το ζουμί μοιάζει με ξύδι.Στο Κατσιδόνι Κρήτης, την ώρα που ο παπάς λέει στην Εκκλησία, «εν καλάμω» κάνουν σταυρούς από καλάμι για να διώξουν τους ποντικούς από τα κουκιά.
Στην Ανατολική Κρήτη, την ώρα που ο παπάς ψέλνει το πρώτο ευαγγέλιο, της Μεγάλης Παρασκευής, η παπαδιά βαστά αλεύρι και νερό, κάνει προζύμι με τις ευχές του Ευαγγελίου και το προζύμι ανεβαίνει.
Στη Λέσβο, ξεχωριστή σημασία έχει και η συνήθεια των Σερραίων γυναικών, να τοποθετούν στη διάρκεια της περιφοράς του Επιταφίου, πάνω σε τραπέζι μπροστά από το κατώφλι της Εξώπορτας, την εικόνα του Εσταυρωμένου ανάμεσα σε άνθη, αναμμένα κεριά και θυμιάματα. Δίπλα τοποθετούν ένα πιάτο με χλόη φακής, ή κριθαριού, την οποία έχουν φυτέψει για αυτό το σκοπό, κάποια ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής.
Στην Πάρο, φυλούν τα κεριά του Επιταφίου και όταν έχει φουρτούνα, βρέχει ή αστράφτει, τα ανάβουν να περάσει η κακοκαιρία. Ακόμα, στο εικονοστάσι, τοποθετείται κλαδί ελιάς, που παραμένει εκεί ως αγιώτικο.
Στην Κεφαλλονιά, πηγαίνουν από το πρωί στην Εκκλησία για να προσκυνήσουν τον εσταυρωμένο Χριστό. Παράδοση στη Κεφαλλονιά και μάλιστα στην επαρχία είναι η μουσική εκτέλεση του προκειμένου της Μ. Παρασκευής γνωστό σε όλους ως «Διεμερίσαντο» και του «Σήμερον Κρεμάται» του Σολωμού.Οι ψάλτες και ο ιερέας μεταβαίνουν μπροστά από τον Εσταυρωμένο και μετά την εκφώνηση του Ιερέα «Εσπέρας Προκείμενον» ψάλλουν καλλιτεχνικά το στίχο μετά του προκειμένου, μια παράδοση που σώζεται ως τις μέρες μας. Η ακολουθία τελειώνει περίπου γύρω στις 12:30 και αμέσως οι γυναίκες ξεκινούν το στόλισμα του Επιταφίου.
Στην Κέρκυρα είναι η μέρα των περιφορών των επιταφίων που σε μερικές εκκλησίες της πόλης γίνονται την ημέρα ενώ στα χωριά το βράδυ της Παρασκευής προς το Σάββατο.Οι περιφορές των επιταφίων της Μεγάλης Παρασκευής στην Κέρκυρα έχουν διαφορετικό χρώμα και ακολουθούν κάποιου είδους ιεροτελεστία που κάνουν το γεγονός πιο εντυπωσιακό, οι πομπές των επιταφίων βγαίνουν με καθορισμένη σειρά από κάθε Ναό και διασταυρώνονται όλες στο κέντρο της Πόλης.
Στην Τήνο, οι ενορίες των χωριών και της πόλης συναγωνίζονται ποιος θα στολίσει τον καλύτερο επιτάφιο το πρωί της Μ. Παρασκευής. Τον στολίζουν κορίτσια με βιολέτες κυρίως ενώ δεν ζυγώνουν παντρεμένες γυναίκες στη διαδικασία αυτή. Νωρίς το απόγευμα συνηθίζεται από τους κατοίκους να τους «γυρίζουν» όλους για να δουν ποιος είναι ο πιο όμορφος, ενώ περνούν από κάτω τρεις φορές για το καλό. Το βράδυ και μετά το τέλος της ακολουθίας αρχίζει η περιφορά των επιταφίων με πρώτα τα εξαπτέρυγα, το σταυρό και τα φαναράκια και μετά ο επιτάφιος, ο ιερέας και ο κόσμος με αναμμένα κεριά. Μετά το τέλος της ακολουθίας παρέες πιστών γυρίζουν όλη τη νύχτα εκτός της πόλης ανάβοντας τα καντήλια στα ξωκλήσια, ψάλλοντας τους ύμνους της ημέρας και προσπαθώντας να ανάψουν τα πιο πολλά καντήλια για το καλό της ημέρας.
Στην Ίο κατά την περιφορά των δύο επιταφίων των ενοριών του νησιού, τα Εγκώμια ψάλλονται από χορωδίες γυναικών και κοριτσιών ενώ μετά την αποκαθήλωση οι νέοι του νησιού παίζουν ένα παιχνίδι με μικρές σιδερένιες κόκκινες και πράσινες μπάλες χωρισμένοι σε δύο ομάδες.
285.png)
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου